“Het is verstandiger een kaars aan te steken dan te klagen over de duisternis”, zo wist Lao Tze al. Dat is precies wat Vredesactie doet met haar onderzoeksworkshops: een licht werpen op wapenhandel, een internationale business waar de betrokken producenten en overheden liefst een dikke mist rond spuien.
In oktober speurden we met een team van dertig onderzoekers naar de inzet van Belgische wapens in Jemen. We hadden meteen beet: de resultaten van dat onderzoek, samengevat in het rapport “The Battle of the Jabara Valley”, bewijzen zwart op wit dat de Saudische National Guard wel degelijk in Jemen actief is en dat daar ook Waalse wapens bij worden ingezet. Het rapport ontkracht de leugens van de Waalse regering en levert munitie voor onze strijd in de rechtbank.
Dat is het doel van onze onderzoeksworkshops: een licht werpen op wapenhandel.
Op die workshops passen we methoden uit Open Source Intelligence (OSINT) toe (daarover kon je meer lezen in onze krant van september 2020). Uit een massa online beschikbaar materiaal (vooral foto’s en video’s op sociale media) filteren we relevante beelden, die de aanwezigheid van Europese wapens in conflictgebieden bewijzen. We trachten te achterhalen waar en wanneer precies de beelden gemaakt zijn. Op die manier bewijzen we zwart op wit de lacunes in de wapenexportcontrole.
De resultaten van dit onderzoek zetten onze campagne tegen wapenhandel kracht bij. Het rapport dat we begin februari publiceerden, “The Battle of the Jabara Valley”, is daarvan een uitstekend voorbeeld.
Aan de hand van bergkammen, afgronden, struiken, wrakken van pantserwagens,… konden we de exacte locatie van de videobeelden bevestigen.
De wapenhandelstopper als detective
In oktober kwam een dertigtal OSINT-aspiranten samen op de eerste van onze nieuwe reeks onderzoeksworkshops. Op basis van satellietbeelden, foto’s en filmpjes toonden we aan dat eind augustus 2019 een militaire confrontatie plaatsvond in de Jabara-vallei in het noorden van Jemen. Daarbij werden ook Belgische wapens gebruikt.
Op basis van de resultaten van deze workshop werkte een klein team verder aan het identificeren van vuurwapens en munitie, alsook de geolokalisering van de beelden. We speurden op de videobeelden en satellietfoto’s naar overeenkomsten. Aan de hand van bergkammen, afgronden, struiken, wrakken van pantserwagens,… konden we de exacte locatie van de videobeelden bevestigen. Het indrukwekkende resultaat vind je op jabara.ikstopwapenhandel.eu.
Nieuwe exportvergunningen voor FN
Journalisten van Knack en Le Soir deden nog andere ontdekkingen. Naar aanleiding van ons onderzoek legden ze de Waalse regering op de rooster. Ze kwamen te weten dat de Waalse regering opnieuw exportvergunningen had verleend aan FN Herstal, ondanks twee eerdere schorsingen door de Raad van State – resultaten van onze eerdere acties in de rechtbank. “Waalse regering volhardt in illegale wapenexport naar Saudi-Arabië,” luidde het in Knack. De regering-di Rupo lapt dus de uitspraken van de Raad van State aan haar laars. Ze overtreedt haar eigen wapenexportdecreet om economische belangen te laten voorgaan op mensenrechten en veiligheid.
De regering-di Rupo houdt vol dat de wapens niet in Jemen gebruikt zullen worden. Maar die leugen wordt ontkracht door ons onderzoek.
Wellicht zijn ook deze nieuwe exportvergunningen geen lang leven beschoren. Minister-president Di Rupo verantwoordt de vergunningen met het argument dat de Saudische Nationale Garde, waarvoor de export bestemd is, niet in Jemen tussenkomt. Maar die leugen wordt ontkracht door ons onderzoek: de beelden bewijzen dat de Nationale Garde bij het offensief in de Jabara-vallei betrokken was. Met andere woorden: de vergunde wapenexport is illegaal. De wapenexportregels verbieden wapenexport wanneer die bijdraagt aan de escalatie van gewapende conflicten.
Vredesactie liet er geen gras over groeien. Samen met onze partners startten we opnieuw een procedure voor de Raad van State gestart om deze export te stoppen. Het resultaat daarvan verwachten we in de loop van maart.
Meer weten? Doe mee!
Het volledige rapport over het offensief in de Jabaravallei kan je hier lezen: jabara.ikstopwapenhandel.eu
Wij zetten ons onderzoek verder. Onderzoeksworkshops waarbij we fysiek samenkomen zijn voorlopig nog niet mogelijk. We bekijken nu de mogelijkheden van een online alternatief. Wil jij meewerken aan onderzoek met impact? Kom jij mee speuren naar wapens? Schrijf je in op vredesactie.be/onderzoeksworkshops. Je verneemt dan snel wanneer de volgende onderzoeksworkshop gepland is.