Het is een klassieke lobbystrategie. Wil je vlot toegang hebben tot het beleid, neem dan voormalige beleidsmakers in dienst. Ook wel bekend als de draaideurpolitiek. Beleidsmakers maken lenig de sprong naar het bedrijfsleven en omgekeerd. Ook de wapenindustrie maakt hier handig gebruik van: maar liefst een derde van de Europese wapenlobbyisten werkte voordien voor de Europese Unie of bij nationale overheden.
In september haalde de wapengigant Airbus een zeer prominente vis binnen. Jorge Domecq was tot januari de directeur van het Europees Defensieagentschap (EDA) en heeft een rijkgevulde adressenlijst. Toegang tot de Europese Unie wordt voor wapenbedrijven steeds appetijtelijker nu er Europese fondsen voor militair onderzoek worden vrijgemaakt. In mei wist Airbus bijvoorbeeld nog een contract ter waarde van miljoenen euro’s voor satellieten voor militair gebruik binnen te halen bij het EDA.
Domecq volgde eigen regels niet
De overstap van Domecq van het EDA naar Airbus doet dus nogal wat vragen rijzen. De regels daarover zijn immers duidelijk: Indien er een risico op belangenvermenging bestaat, kan het Defensieagentschap in het eerste jaar na vertrek een oud-werknemer verbieden de overstap naar de industrie te maken.
Een vraag openbaarheid van bestuur van Vredesactie toont dat ook het Defensieagentschap zich bewust was van het risico op belangenvermenging. Het Agentschap stelt in één van de documenten dat “de specifieke aard van de defensie-industrie, waarbij er bijzonder sterke banden bestaan tussen bedrijven en de overheid, meegenomen moet worden in de beoordeling”. Verder stelde het Defensieagentschap dat het haar inschatting is dat “door bij Airbus te gaan werken, Domecq zichzelf in een positie heeft geplaatst waarbij er de facto een conflict kan ontstaan met de legitieme belangen het Agentschap”.
Nog straffer is dat uit de documenten blijkt dat Domecq in strijd met het EDA-personeelsreglement handelde. Oud-werknemers moeten immers wachten tot ze toestemming hebben gekregen voordat ze aan de slag mogen gaan bij een bedrijf. Domecq blijkt daarop niet gewacht te hebben en tekende zijn contract met Airbus al in augustus. Daardoor stelde hij als voormalig directeur zijn eigen Agentschap voor voldongen feiten.
Domecq kreeg daarvoor een waarschuwing (een "mise en garde"), maar het EDA opteerde er bizar genoeg voor dit niet te laten meespelen in de uiteindelijke toestemming om Domecq bij Airbus aan de slag te laten gaan.
EU Ombudsman opent onderzoek
De hele zaak dreigt nu voor het Europees Defensieagentschap een vervelend staartje te krijgen. Een maand nadat de media berichtte over de overstap van Domecq op basis van de informatie van Vredesactie, opent de Europese Ombudsman een onderzoek. Dat onderzoek belooft alvast grondig gevoerd te worden.
De Ombudsman wil namelijk niet alleen weten op welke basis het EDA toestemming heeft gegeven aan Domecq, maar vraagt ook alle informatie op over de contacten die Domecq heeft gehad met Airbus.
De zeer nauwe relaties tussen Airbus en het EDA gaan dan ook al veel langer mee. Zo zat Airbus (toen nog EADS) in de adviesgroep die ijverde voor de oprichting van het Europees Defensieagentschap. Later schepte de lobbyist Michel Troubetzkoy op dat het Defensieagentschap de ‘baby is van Airbus’ is en voor 95 procent gebaseerd is op haar voorstellen.
Het is hoog tijd dat deze revolving doors gesloten worden. De extreem nauwe relaties tussen wapenlobbyisten en Europese beleidsmakers moeten onder de loep worden genomen. Het onderzoek van de Europese Ombudsman is alvast een stap in die richting.
Je vindt het onderzoek van de Europese Ombudsman hier terug: https://www.ombudsman.europa.eu/en/correspondence/en/138504
De vraag openbaarheid van bestuur van Vredesactie kan je hier raadplegen: https://www.asktheeu.org/en/request/authorisation_requests_jorge_dom#incoming-29155