CEO van wapenbedrijf wordt Europees commissaris voor de wapenindustrie

De Europese Commissie is een ministerie rijker: sinds november is er nu ook een Directoraat-Generaal ‘Defensie-industrie en ruimtevaart’. De opdracht van deze DG is bij te dragen “aan een open en competitieve defensiemarkt”, met andere woorden: het versterken en stimuleren van de Europese wapenindustrie.

EU subsidieert wapenindustrie

Daarvoor rolt de Europese Commissie het Europees Defensiefonds uit. Dat voorziet in 13 miljard euro aan subsidies voor onderzoek en ontwikkeling van nieuwe wapentechnologie. De wapenindustrie had een belangrijke rol in het tot stand komen van dat fonds. In 2016 riep de Europese Commissie een adviesgroep samen, de zogenaamde Group of Personalities. Negen van de zestien leden van die groep waren vertegenwoordigers van wapenbedrijven of private militaire onderzoekscentra. Wat blijkt? Diezelfde bedrijven die in 2016 advies gaven, zijn nu de grootste ontvangers van Europese militaire subsidies. Maar liefst 20 miljoen euro (40 procent van het totaal uitgereikte bedrag van 50 miljoen euro) van de Preparatory Action on Defence Research, een testprogramma dat aan het fonds voorafging, gaat naar de leden van de Group of Personalities. Eerst zit de wapenindustrie mee aan tafel, vervolgens steekt ze het geld zelf op zak.

Wapenindustrie trekt aan de touwtjes

Met de aanstelling van Thierry Breton als hoofd van de DG Defensie-industrie gaat de Europese Commissie nu nog een stapje verder. Breton stond meer dan tien jaar lang aan het hoofd van de Franse multinational Atos. Dat bedrijf is op verschillende markten actief, van informatietechnologie en cybersecurity tot elektronica voor de militaire markt. Atos doet heel actief aan lobbywerk bij de EU. Vertegenwoordigers van het bedrijf hadden tijdens de Juncker Commissie zesentwintig ontmoetingen met commissarissen en kabinetsmedewerkers, voornamelijk rond cybersecurity. Breton zelf lobbyde enkele jaren geleden nog persoonlijk voor een Europees Defensie- en Veiligheidsfonds. Daarbij stelde hij voor om militaire uitgaven uit te sluiten van Europese begrotingsregels opdat EU-lidstaten diep in het rood konden gaan voor militaire investeringen. Ook bij het Europees Defensieagentschap is Atos een graag geziene gast: het werd zowel in 2016 als 2018 uitgenodigd voor de jaarlijkse conferentie van het EDA.

Het risico op belangenvermenging is dan ook enorm. Niet toevallig sprongen de aandelen van Atos 10 procent de hoogte in toen president Macron de kandidatuur van Breton als Commissaris aangekondigde.

De kassa rinkelt

Ook de zakenrelaties van Thierry Breton moeten alarmbellen doen afgaan. In Frankrijk loopt een gerechtelijk onderzoek naar het dochterbedrijf Bull, waar Breton bestuurder was, dat spionagesoftware verkocht voor het monitoren van het internet. Klanten waren onder meer de geheime dienst van Marokko, het regime van Khadaffi en dat van Ben Ali in Tunesië, stuk voor stuk repressieve regimes met een bedenkelijke reputatie wat betreft respect voor mensenrechten.

Onderzoek van Stop Wapenhandel en Transnational Institute toont aan dat Atos één van de belangrijkste bedrijven is dat profiteert van de militarisering van het Europees grensbeleid. Het bedrijf ontving 67 miljoen euro Europese subsidies van het Horizon2020 programma voor projecten voor grensbeveiliging, cybersecurity en big tech.

De Europese wapenindustrie wordt op haar wenken bediend: de CEO van één van de belangrijkste ‘subsidieslurpers’ beslist wie er in de toekomst nog subsidies krijgt. Met deze nieuwe Commissie hoort de wapenindustrie de kassa al rinkelen. Een écht veiligheidsbeleid blijkt alvast geen prioriteit te zijn.